نوجوان هدفمند
فرض کنید #نوجوانی از سن چهارده سالگی با کمک و راهنمایی های والدین یا کوچ میداند چه می خواهد و همان مسیر را شروع کرده و در دوره ی دبیرستان روی همان تمرکز کرده و پس از دیپلم نیز برای تحقق همان هدف تلاش می کند. مثلا یک ساز را به صورت حرفه ای آموخته و چون استعداد و توانایی های لازم را دارد، در رشته ی موسیقی ادامه تحصیل میدهد. یا ورزشی را حرفه ای انجام می دهد و در همان زمینه به کار خود ادامه می دهد.
از طرفی نوجوانی را فرض کنید که در سن شانزده سالگی به دنبال کنکور است و هنوز نمی داند چه باید بکند. تصمیم دارد فعلا روی کنکور متمرکز باشد و فقط وارد دانشگاه شود تا بعد تصمیم بگیرد چه باید بکند.
کدامیک از این دو نفر در مسیر زندگی کمتر فرسوده می شوند؟
بررسی موارد فراوان و تجربه نشان داده است که افرادی که در دوران نوجوانی علاقه و اشتیاق خود را تشخیص داده و در همان راستا تلاش کرده اند افراد به مراتب موفق تری در مسیر زندگی بوده اند. به این دلیل که برای رسیدن به اهداف خود مجبور به داشتن برنامه و نظم، تمرین و تکرار، صبوری، اراده و مقابله با مشکلات موجود بر سر راه هدف بوده اند. این افراد از همان ابتدا آموخته اند چگونه می توان چند کار یا وظیفه (task) را همزمان مدیریت کرد. بنابراین توان پردازش ذهنی موازی یا بالا به پایین (top-down) آنها تقویت شده و از هوش محیطی بیشتری برخوردارند.
چگونه به نوجوانان کمک کنیم؟
اما آیا می توان #نوجوانان را مجبور به کاری کرد که خود مایل به آن نیستند؟ در اینجا نیز موارد فراوانی را شاهد هستیم که نوجوانان با بازیگوشی از کلاس های مختلف مانند زبان گریخته و در آن زمان هیچگونه علاقه ای به یادگیری ندارند اما در بزرگسالی اظهار پشیمانی می کنند در حالیکه دیگر فرصت مناسب برای یادگیری ندارند.
بنابراین آنچه که می تواند برای این نوجوانان موثر باشد آشنایی با مفهوم واقعی زندگی و مسیر آن است. متاسفانه به دلایل فرهنگی و مجاورت با کشورهای عربی مجموعه ای از باورهای غلط راجع به زندگی و کار در ذهن مردم ما شکل گرفته که نسل به نسل منتقل شده و باعث شده است که اغلب افراد نسبت به کار کردن موضع داشته باشند و از آن دوری کنند. یکی از باورهای نادرست رایج این است که «افراد نیازمند کار میکنند که خود را تامین کنند و اگر نیاز به پول نباشد لازم نیست کار کنیم». اگرچه که در دوره ای از تاریخ، اعراب با جنگیدن و جمع آوری غنائم و بعدها با فروش نفت، گذران زندگی میکردند، اما دو دهه است که حتی آنها نیز متوجه شده اند زندگی یعنی کار کردن و تلاش. به همین دلیل انواع سرمایه گذاری ها را در کشورهای خود انجام داده اند.
تاثیر باورهای خانواده
سالها کار خیریه و البته در سالهای اخیر تجربه ی کار کردن با مراجعان متفاوت به من ثابت کرده است که درصد بسیار ناچیزی از افراد به دلیل بدشانسی در شرایط نابسامان زندگی میکنند و اکثر افرادی که در تنگنا زندگی میکنند به دلیل سبک زندگی خود در مضیقه باقی می مانند. دلیل اصلی آن نیز سبک زندگی والدین و جملاتی است که شنیده و تبدیل به باور آنها شده است.
خوشبختانه نسل های جدید یعنی دهه 80 و 90 به دلیل آشنایی با دنیای مجازی که تمام زمین را در برمیگیرد، در برخی موارد از جمله مقوله ی کار در حال تغییر بوده و نگاه سنتی والدین را ندارند. تعداد نوجوانانی که تابستانها مشغول به کار می شوند رو به افزایش است و این جای امیدواری دارد که طی سالهای آینده بی ارزش دانستن برخی مشاغل کمرنگ شود.
موانعی که مانع موفقیت نوجوانان هستند
اما چه درصدی از نوجوانان با برنامه ریزی زندگی میکنند؟ نوجوانان به دلیل اینکه در دوران رشد و تغییرات هورمونی هستند، به سختی می توانند زندگی با برنامه ای برای خود تعریف کنند. بنابراین نیاز است که والدین در این مسیر به آنها کمک کنند. خوشبختانه در سالهای اخیر والدین بویژه در شهرهای بزرگ با ثبت نام فرزندان خود در کلاس های گوناگون این شرایط را برای آنها فراهم ساخته اند. البته برخی در این کار زیاده روی کرده و عملا مانع لذت بردن فرزندان خود از دوران نوجوانی یا حتی کودکی آنها می شوند. یک یا دو دوره ی آموزشی برای سن آنها کافی است.
نکته ی مهم این است که این کلاسها متناسب با علاقه ی فرزندان انتخاب شده و تحت تاثیر فضای رقابتی نباشد. موارد بسیاری دیده شده اند که سالها در یک دوره شرکت کرده و حتی به سطح حرفه ای رسیده اند در حالیکه پس از ورود به دانشگاه یا پایان دوره ی دبیرستان آن را رها کرده و هیچ تمایلی به بازگشت به آن ندارند. این یعنی تمام انرژی و هزینه و وقتی که سرمایه گذاری شده بوده، هدر رفته است. هرچند یک دستاورد مهم داشته و آن عادت به زندگی منظم و با برنامه است.
در طول تاریخ همواره به چالش کشیدن نوجوانان برای والدین وظیفه ای دشوار بوده است. این دشواری امروزه به دلیل وجود فضای مجازی چند برابر شده است. مسئله ی بزرگتر این است که برخی از والدین، خود نیز درگیر و سرگرم این دنیا هستند. بنابراین تعیین حد و مرز برای فرزندانشان دشوارتر می گردد. ضمن اینکه برخی از کودکان و نوجوانان دچار مشکلات ژنتیکی یا جنینی هستند که موجب تغییرات هورمونی در آنها شده و ابتدا باید این اختلالات را درمان کنند.
تاثیر شرایط اقتصادی
و البته یک نکته ی بسیار قابل توجه در کشوری مثل ایران وجود دارد. در کشوری که در حال حاضر دچار تورم دو رقمی و ناپایداری اقتصادی است، فقر نیز به این موانع افزوده می شود. هر چند می توان برنامه ریزی برای فرزندان را در چنین شرایطی به نحو دیگری انجام داد. می توانید با استفاده از اپلیکیشن ها و در کنار همسن سالها در کوچه و محله برای فرزندان خود برنامه ریزی کنید. به عنوان مثال در جمع اقوام یا همسایگان، نوجوانان همسن و سال را کنار هم جمع کنید و هر بار یکی از والدین مسئولیت مراقبت و نظارت از کودکان و نوجوانان را برعهده گرفته و بریادگیری آنها نظارت داشته باشد.
به یاد داشته باشید که عزت نفس هر فرد در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد و احساس توانمندی و مفید بودن در این مسیر بسیار اهمیت دارد.
خدمات این سایت برای بالای 14 سال ارائه می شود.